WÚNRÈ̩N MO, O, Ó, A, Ẹ ÀTI WỌ́N LÉDÈ YORÙBÁ

 

 WÚNRÈ̩N  MO, O, Ó, A, Ẹ ÀTI WỌ́N  LÉDÈ YORÙBÁ

Ọ̀jọ̀gbọ́n kan ní ọ̀rọ̀ gírámà lásán ni àwọ́n ọ̀rọ̀-arọ́pò-orúkọ wọ̀nyí. Ó ní ìdí ni pé ọ̀rọ̀ gírámà ni ọ̀rọ̀ tí kò bá ní ìtumọ̀ gúnmọ́ kan à á finú rò tàbí tí a lè tọ́ka sí ju iṣẹ́ won nínú GBOL lọ. Irú ọ̀rọ̀ béè máa ń níye wọ́n sì máa ń níṣẹ́ kan pàtó nínú GBOL. Ó ní oríṣìí orúkọ ni àwon onímọ̀ èdè ti pe ‘emi, ìwọ, òun, abbl’. Àwon tí wọ́n pè wón ní arópò-orúko (AR) pe ‘mo, o, ó abbl’ ní àgékù AR. Ó ní tí a bá wò wón dáadáa, a ó rí i pé kò sí ojú abẹ̣ lára ‘mo, o, ó abbl’ àfi bóya ‘wọ́n’ nìkan tí a lè sọ pé ara ‘àwọn’ ló ti wá. Àwọn mììràn pe ‘èmi. Ìwọ, abbl’ ní àdálò arọ́pò-orúkọ (independent pronoun) yàtọ̀ sí àwon aládaradé (dependent pronoun) bíi ‘mo, o abbl’, bóya nítori pé ènìyàn kò lè fi àwon wònyí dáhùn ìbéèrè bí i ‘ta ni yẹn?’ kí èniyàn wí pé ‘*mo’ béè ènìyàn lè dáhùn pé ‘èmi, ìwọ, abbl’. 

 

Ìwé Ìtó̩kasí

Oyèláràn .O(1982)  Ò̩nà Kan Ò Wo̩jà :Mó̩fó̩ló̩jì. OAU Press, Ile-Ife